Việc lắp đặt van công nghiệp trong hệ thống nồi hơi là cần thiết để đảm bảo cho quá trình vận hành diễn ra an toàn,  ổn định, an toàn và đạt năng suất cao.. Hãy cùng Vietnam Zero Waste tìm hiểu và phân biệt các loại van lò hơi đang được sử dụng phổ biến nhất hiện nay qua bài viết dưới đây.

Van lò hơi là gì?

Van nồi hơi hay van nồi hơi công nghiệp được sử dụng phổ biến trong các ngành công nghiệp sử dụng hơi nước. Nó được sử dụng để mở, đóng, điều chỉnh hoặc kiểm soát lưu lượng đường ống lưu thông trong hệ thống hoặc  được sử dụng để kiểm soát áp suất và nhiệt độ.

Các loại van lò hơi phổ biến

Van an toàn lò hơi (nồi hơi)

Tên tiếng anh của van an toàn là safety valve. Nó là một thiết bị để bảo vệ hệ thống đường ống khỏi sự gia tăng áp suất trên giá trị định mức (giá trị định mức do người dùng đặt).

Van an toàn thường đóng. Khi áp suất đầu vào vượt quá giá trị định mức, van sẽ tự động mở ra và một lượng lớn chất lỏng, khí, hơi,… chảy qua van vào bình chứa cho đến khi áp suất giảm xuống một giá trị định mức cho trước.

Cấu tạo van an toàn gồm: Thân van, nắp van, trục van, đĩa van, lò xo, bộ phận điều chỉnh, Tay giật.

• Thân van: đây là phận chính của van an toàn. Thân van được sản xuất từ ​​nhiều loại vật liệu bao gồm đồng, thép không gỉ và gang.
• Đĩa van: Bộ phận đóng mở của van an toàn. Được sản xuất từ ​​các vật liệu chắc chắn, chịu nhiệt độ cao như thép và thép không gỉ
• Lò xo: dùng để giữ đĩa van và tác dụng lực lên môi chất. Lực lò xo trên đĩa van giữ đĩa ở vị trí đóng
• Trục van: Thân van được nối với đầu van và bộ giữ lò xo. Thân van di chuyển lên xuống cùng với đĩa van giúp đóng mở van.
• Nắp van: Được sản xuất từ ​​cùng chất liệu với thân, nắp van bảo vệ và hỗ trợ bộ truyền động thân van và lò xo bên trong để giữ chúng thẳng đứng. Nắp van được nối liền với thân van bằng bu lông hoặc ốc vít. Chỉ cần tháo nắp van để bảo dưỡng, bảo trì và thay thế bên trong thân van
• Bộ phận điều chỉnh: Bộ điều chỉnh ở đầu van có nhiệm vụ điều chỉnh áp suất đầu ra của van an toàn. Núm này có thể được điều chỉnh theo chiều kim đồng hồ hoặc ngược chiều kim đồng hồ để tăng hoặc giảm mức áp suất (hơi nước) của hệ thống.
• Tay giật: Tay giật là bộ phận nằm mặt  trên van an toàn. Tay giật giúp ta nchủ động xả áp suất ra bên ngoài mà không cần chờ lò đủ áp suất, van sẽ tự động xả hơi. Tay giật còn có ích trong trường hợp van bị kẹt, ta có thể chủ động xả áp suất. 

Van hơi 2 chiều

Van hơi hai chiều là một loại van công nghiệp có cơ cấu đóng mở giúp cho chất lỏng (nước, khí, hoặc môi chất khác) lưu thông theo hai chiều. Không giống như van một chiều, van hai chiều cho phép chất lỏng chảy theo hai hướng qua van.

Hiện nay trên thị trường có rất nhiều mẫu và loại van hai chiều khác nhau. Có thể kể đến như van cổng, van bướm, van bi và van cầu với những tính năng và ứng dụng giúp điều chỉnh lưu lượng lưu chất trong hệ thống đường ống.

Van 2 chiều có thể điều khiển tự động bằng điện hoặc khí nén hoặc điều khiển bằng tay. Dựa trên công nghệ điều khiển, van hai chiều được phân loại thành:

• Van hai chiều tay quay/tay gạt
• Van hai chiều điều khiển bằng điện
• Van hai chiều điều khiển bằng khí nén

Các loại van hơi 2 chiều được dùng nhiều:

Van bướm

Van bướm thuộc dòng van cầu có van bướm xoay. Đĩa có thể xoay quanh trục ở nhiều góc độ khác nhau để đóng mở van (thường là góc 90°).

Van bướm thường được điều khiển bằng đòn bẩy, tay quay hoặc bộ truyền động điện hoặc khí nén. Van bướm hoạt động tốt khi van đóng và không còn lưu chất chảy qua đường ống và tương tự với chiều ngược lại.

Van cổng

Van cổng là loại van hai chiều đóng mở bằng cơ chế trong đó thân van di chuyển lên xuống giống như một ống cuốn để cho chất lỏng chảy qua. Van cổng chủ yếu sử dụng tay quay để đóng mở van.

Dựa loại vật liệu, cấu tạo và khả năng hoạt động, người ta phân loại van cổng – van hai chiều như sau: 

• Van cổng phân loại vận hành: van cổng vô lăng, van cổng tay quay, van cổng tín hiệu điện,  van cổng điều khiển khí nén, van cổng tín hiệu điện, van cổng nắp chụp.
• Van cổng phân loại dạng chính: van cổng ty chìm, van cổng ty nổi, van cổng lắp ren, van cổng lắp bích.
• Van cổng phân loại vật liệu: van cổng gang, van cộng đồng, van cổng inox…

Van bi

Loại van này sử dụng cơ cấu đóng mở xoay 90 độ để kiểm soát dòng chảy. Bề mặt bên trong của đĩa có hình cầu với các lỗ xuyên tâm giống như một quả bóng kim loại hoặc nhựa.

Một van bi mở hoàn toàn khi lỗ tiết lưu song song với dòng chất lỏng và đóng hoàn toàn khi lỗ tiết lưu vuông góc với dòng chất lỏng. Van bi được sử dụng rộng rãi trong các hệ thống đường ống vừa và nhỏ. Van bi có thể được điều khiển để mở và đóng bằng cần gạt, hoặc chúng có thể được điều khiển bằng khí nén hoặc điện

Hai loại van bi phổ biến:

• Van bi 3 ngã: Thiết bị đóng cắt cho phép hoặc ngăn chất làm mát đi qua ba cửa, trong đó một cửa đóng và hai cửa còn lại mở. Chất lỏng chảy trái và phải.
• Van bi 3 ngả được làm từ nhiều chất liệu khác nhau như: Van bi 3 ngã inox, van bi 3 ngã nhựa, van bi 3 ngã thép, van bi 3 ngã gang.
• Van bi 4 ngã: Là loại thiết bị cho phép một hệ thống chuyển động theo các hướng cũng như đặc tính của lưu chất trong hệ thống khi nó di chuyển qua các vị trí van và chảy qua các điểm vận hành của van. Van bi 4 ngả được làm bằng thép không gỉ, tuy nhiên trong một số trường hợp có chất ăn mòn mạnh và axit vô cơ nồng độ cao thì có thể thay thế bằng vật liệu nhựa.

Van 1 chiều lò hơi

Van một chiều nồi hơi hay còn gọi là van một chiều là thiết bị được sử dụng trong hệ thống hơi quá nhiệt và khí nén. Tính năng này cho phép chất lỏng chỉ chảy qua van theo một hướng và không theo hướng ngược lại.

Van 1 chiều hơi được chia ra làm 3 phần chính:

• Phần thân van
• Phần đĩa van
• Phần lò xo

Nguyên lý hoạt động của van 1 chiều lò hơi là: Khi chất lỏng đi vào van theo hướng mũi tên, áp suất dòng chất làm lạnh sẽ vượt qua lực của lò xo và đẩy đĩa lên, cho phép chất lỏng chảy qua van. Khi áp suất môi chất lạnh giảm xuống dưới lực tác động của lò xo hoặc hết môi chất tuần hoàn, lò xo này sẽ tự động phản hồi để đóng van một chiều.

Ưu điểm của van 1 chiều lò hơi:

• Van một chiều là thiết bị quan trọng và thiết yếu trong các dòng chất lỏng hiện nay.
• Bảo vệ đường ống, thiết bị bơm đường ống.
• Van được kích hoạt bởi áp suất chất lỏng
• Van được làm từ nhiều chất liệu phù hợp với các môi trường khác nhau
• Van một chiều chống mất áp suất

Van xả đáy lò hơi

Van xả đáy lò hơi hay còn gọi là van xả cặn lò hơi (nồi hơi) làmột bộ thiết bị dùng để xả và loại bỏ cặn bẩn tích tụ trong nồi hơi. Van này thường nằm ở đáy lò hơi.

Ưu điểm vượt trội của van xả:

• Quy trình sản xuất hiện đại, có chất lượng tốt và hoạt động ổn định
• Dễ dàng lắp đặ, bảo trì và sửa chữa
• Hiệu năng tốt, giá hợp lý, phù hợp với mọi doanh nghiệp

Ứng dụng của van xả đáy:

Là van xả xả hơi khỏi nồi hơi (nồi hơi) để loại bỏ bọt khí và tạp chất. Khi lò hơi (nồi hơi) hoạt động liên tục, nước sôi lên tạo thành hơi, các tạp chất trong nước ngưng tụ thành cặn. Nồng độ cao của các tạp chất này tạo ra bong bóng và hạn chế tạo hơi.

Vì vậy, để loại bỏ và giảm thiểu các loại chất bẩn xâm nhập vào hệ thống, van xả này được sử dụng để đẩy các chất bẩn ra khỏi hệ thống. Một van khử muối được lắp đặt ở điểm thấp nhất của đường ống dẫn nồi hơi. Sau đó là các thông số TDS hay độ dẫn điện, pH và nồng độ silica. 

Van ống thủy lò hơi

Van ống thủy lò hơi hay còn gọi là kính thủy nồi hơi, kính ống thủy lò hơi, kính thủy sáng lò hơi, kính quan sát lò hơi…là thiết bị giúp người vận hành dễ dàng quan sát, theo dõi mực nước thực tế trong nồi hơi. Mục đích của nó là nhanh chóng nhận biết và ứng phó với các tình huống bất thường và vận hành lò hơi một cách an toàn và hiệu quả.

Nguyên tắc hoạt động:

Van ống thủy lò hơi (nồi hơi) hoạt động theo nguyên tắc các bình thông nhau về cơ chế hoạt động và được trang bị van để đóng mở theo yêu cầu. Đặc biệt, trong quá trình lắp đặt, mặt kính được kết nối với hệ thống dẫn nước bên trong lò nên mực nước trong nồi khớp với mực nước được đánh dấu trên mặt kính.

Tính năng nổi bật của van ống thủy nồi hơi:

• Chú ý tổng quan bên trong nồi và bên trong nồi để có thể điều chỉnh nồi kịp thời
• Thiết kế nhỏ gọn, đơn giản, tiện mang theo và dễ lắp đặt
• Các thông số bề mặt đo rõ ràng, trực quan và dễ dàng cho người dùng quan sát
• Chịu được nhiệt độ cao, áp suất cao và tuổi thọ cao. 
• Giá cả van ống thủy lò hơi hợp lý, chi phí đầu tư ban đầu thấp.

Van điều áp lò hơi (có van chỉ điều áp thông thường và van vừa giảm áp xuất / giảm nhiệt độ “van giảm ôn giảm áp”)

Van điều áp nồi hơi hay còn gọi là van giảm áp hơi quá nhiệt là loại van dùng để giảm hoặc điều chỉnh áp suất của hơi quá nhiệt nhằm ổn định và kiểm soát dòng chảy trong hệ thống đường ống. Van có cấu tạo đơn giản với hai loại van chính:

Nối ren, nối bích và thích hợp cho các ứng dụng như lò hơi, nồi hơi, hệ thống sản xuất, chế biến thực phẩm, máy móc, dung dịch và hóa chất.

Cấu tạo van điều áp nồi hơi:

• Có nhiều loại đầu điều khiển dùng để điều chỉnh áp suất của hơi nước nóng, thường là tay cầm hoặc ốc vít.
• Thân van hơi bao gồm một khoang truyền nhiệt trực tiếp và dùng để kết nối với hệ thống đường ống.
• Chuyển động (lò xo, trục, đĩa) cho phép bộ điều chỉnh dễ dàng điều chỉnh áp suất gia nhiệt. Đo áp suất đầu vào bằng đồng hồ đo áp suất hơi.

Nguyên lý làm việc của van điều khiển áp suất nồi hơi:

Điều chỉnh áp suất hơi nước đến mức mong muốn và cho phép hơi nước đi vào cửa van. Hơi chảy qua buồng giảm áp và thoát ra ngoài (khí đã giảm áp suất).

Những câu hỏi thường gặp

Làm thế nào để thay thế một van nồi hơi?

Thay thế van nồi hơi có thể là một nhiệm vụ phức tạp và tiềm ẩn nguy hiểm, vì vậy quý khách hàng nên thuê một chuyên gia có trình độ để tiến hành công việc thay thế van an toàn.

Tuy nhiên, nếu quý khách hàng có kinh nghiệm với hệ thống van lò hơi, quý khách hàng có thể làm theo các bước chung sau:

• Tắt nguồn điện cung cấp cho nồi hơi để tránh bị điện giật hoặc tai nạn.
• Ngắt nguồn cung cấp nước cho nồi hơi và xả nước khỏi hệ thống để tránh rò rỉ hoặc tràn ra ngoài trong quá trình thay thế.
• Tháo van cũ ra khỏi hệ thống nồi hơi, sử dụng các công cụ và kỹ thuật thích hợp.
• Làm sạch khu vực xung quanh van một cách kỹ lưỡng để loại bỏ cáu cặn hoặc xỉ thải bị đọng lại.
• Lắp đặt van mới theo hướng dẫn của nhà sản xuất.
• Bật lại nguồn cấp nước và đổ đầy nước vào t, kiểm trong lò hơi và kiểm tra xem có bất kỳ rò rỉ hoặc bất thường nào không.
• Bật lại nguồn điện và kiểm tra van mới để đảm bảo nó hoạt động bình thường.

Làm thế nào để sửa van nồi hơi bị rò rỉ?

Dưới đây là một số bước sửa van nồi hơi bị rò rỉ:

• Tắt nguồn điện và nguồn cung cấp nước vào lò hơi để tránh các sự cố như điện giật, rò rỉ, tràn nước trong khi sửa chữa.
• Xác định khu vực bị rò rỉ. Nguyên nhân van lò hơi bị rò rỉ có thể do các đầu nối liên kết bị lỏng lẻo, các vòng đệm bị hỏng hoặc bị ăn mòn.
• Trường hợp van bị lỏng, chúng ta có thể thắt chặt các chỗ liên kết, nhưng nếu bị ăn mòn thì chúng ta cần thay thế toàn bộ van an toàn.
• Sau khi việc sửa chữa hoàn tất, bạn bật lại nguồn cấp nước và đổ đầy nước vào hệ thống, kiểm tra xem có bất kỳ rò rỉ hoặc bất thường nào không.
• Bật lại nguồn và kiểm tra van để đảm bảo nó hoạt động bình thường và không có rò rỉ.

Tổng kết

Mong rằng qua bài viết trên các bạn đã hiểu và biết cách phân biệt các loại van nồi hơi theo mục đích sử dụng. Nhìn chung, chúng ta có thể hiểu rằng mỗi loại van đều đóng một vai trò quan trọng trong cấu tạo lò hơi công nghiệp, giúp hệ thống hoạt động an toàn, hiệu quả.